5. Larva Transferi Yapmadan Arıcıların Kendi Ana Arılarını Üretme Tekniği

Damızlık Ana Arıların temini

• Damızlık Saf Kafkas Ana Arılar ANG Vakfı desteği ile sadece Macahel Arıcılık A.Ş. tarafından Artvin – Borçka – Camili izole alanında ve Posof izole alanında üretilmektedir.

• Karadeniz ve Marmara Bölgeleri’nde Ana Arı üretecek arıcılar Kafkas’ın Camili Ekotipini kullanmalıdırlar.

• Doğu Anadolu, İç Anadolu, Trakya ve diğer bölgeler için Kafkas’ın Posof Ekotipi kullanılmalıdır.

• Yılda 50 adet çiftleşmiş melez Ana Arı üretmek için 3-4 adet Damızlık Saf Kafkas Ana Arı yeterlidir.

• Yılda 200-500 Ana Arı üretmek için 5-6 adet damızlık ana arı yeterlidir.

• Damızlık Ana Arılar 7-8 arılı çerçevesi olan kolonilere verilirler.

• Yetiştirilecek Ana Arılar bu kolonilerin larvalarından üretilirler.

Arılıkta Damızlık Kolonilerin Oluşturulması

• Arılıktaki bir koloninin Ana Arısı alınarak Macahel Arıcılık A.Ş.’den temin edilen damızlık saf Kafkas Ana Arı bu koloniye verilir.

• Kafkas Ana Arı birkaç gün içinde koloniye hâkim olur ve yumurtlamaya başlar.

• Erken dönemde Ana Arı üretebilmek için damızlıklar bir sezon önce oluşturulur.

Modüler Çiftleştirme Kutusu Çerçevelerinin Damızlık Koloniye Verilmesi

• Kutu çerçevelerine temel petek takılır.

• İki veya tek bölmeli çiftleştirme kutularının dört çerçevesi normal bir Langstrot çerçeveye çakılan takozlara yerleştirilir veya modüler çerçeveler büyük çerçeveye zımbalanır.

• Çerçeve nektar gelişinin yeterli olduğu bir zamanda damızlık koloninin yavrulu çerçevelerinin orta yerine yerleştirilir.

• Bu uygulama sahil kesimlerinde Nisan ayında, Anadolu’da Mayıs ayında yapılabilir.

• Uygulama süresince erken ilkbaharda ve nektar gelişinin zayıf olduğu zamanlarda damızlık koloni kek veya şurupla beslenmelidir.

• Böylece damızlık koloniye verilen modüler çiftleştirme kutusu çerçevelerinin temel peteklerinin işlenmesi ve ana arının bu peteklere yumurtlaması sağlanır.

• Bu süre erken ilkbaharda 15- 20 gün olabilir. Çevreden nektarın geldiği mevsimde daha kısa olur.

Çiftleştirme Kutularında Çekirdek Koloni Yapılması

• Kutuların kek bölmesine kek doldurulur.

• Damızlık koloninin Ana Arısının yumurtladığı kutu çerçeveleri arıları ile birlikte kutulara verilir.

• Her kutu bölmesine en az iki yavrulu çerçeve verilir. Kutuya damızlık ana arıyı götürmemek gerekir.

• Damızlık koloninin arılı bir çerçevesi önce koloninin üstünde sallanır. Yaşlı arıları uçurulur. Ana Arı bu çerçevede olmamalıdır. Çerçeve üzerinde kalan genç arılar bir beze silkelenir.

• Beze silkelenen genç işçi arılar kutu bölmelerine doldurularak çekirdek koloni güçlendirilir.

• Çift bölmeli kutunun iki bölmesi de aynı şekilde doldurulur.

• Kutuların uçuş delikleri kapalı, havalandırması açık olarak arılığın bir köşesine yerleştirilir.

• 3 – 4 gün sonra kutunun uçuş deliği açılıp havalandırması kapatılır.

• İleri günlerde kutuların rutin bakımları ve kek takviyeleri yapılır.

Çekirdek Koloniden Döllenmiş Ana Arının Elde Edilmesi

• Kendisini anasız hisseden çekirdek koloni damızlıktan gelen larvalardan Ana Arı gözleri yapar.

• 13-16 gün sonra gözden Ana Arı doğar.

• Doğan Ana Arı 5-10 günde döllenir.

• Ana Arı arılığın erkek arıları ile döllenir. Arılıkta Ana Arıları dölleyecek kadar erkek arı her mevsimde vardır.

• Çiftleşen Ana Arı 5 – 10 gün sonra petek gözlerine yumurtlamaya başlar.

• Genç Ana Arının yumurtaları pupa dönemine girdiğinde, yani kapanmaya başladığında Ana Arı ihtiyacı olan kolonilere kullanılır.

• Kullanılan Ana Arının çekirdek kolonisine bir kaç gün beklenip kendi yaptığı Ana Arı gözleri bozularak tekrar damızlık koloniden yumurtalı çerçeve verilir.

Larva Transferi Yaparak Ana Arı Üretme Tekniği

Araç ve Gereçlerin Temini

• Larva transfer kaşığının Çin orijinlileri amatörler için uygundur.

• Temiz bal mumu

• Balmumunu eritecek küçük bir pot ve küçük bir bütan ocağı

• Balmumu potunun içine konacağı su kabı

• Sert bir ağaçtan yapılmış 9 mm çapında yuvarlak, uçları da yarım küre olarak yuvarlatılmış çomaklar. (Büyük üreticiler için, çomakların birkaç tanesi delik bir çıtaya geçirilmiş olarak oluşturulan batarya şeklinde de olabilir.)

• Ana arı yüksüklerinin üzerine yapıştırılacağı normal kovan çerçevesine iki ucundan çakılmış köprü çıtalar

• Köprü çıtalara yapıştırmak için 2×2 cm ebadında ahşap levhacıklar

Ana Arı Yüksüklerinin Hazırlanması

• Derin ve daha geniş bir su kabında su ısıtılır.

• Sıcak suyun içine mum potu konur.

• Temiz balmumu dibinde sıcak su olan potun içinde eritilir.

• Köprü çıtalara 2×2 cm ebadındaki ahşap levhacıklar balmumu ile yapıştırılırlar.

• Yuvarlak çomak önce soğuk suya batırılır.

• Sonra erimiş balmumuna 1 cm. kadar daldırılır.

• Çomak üzerine yapışan bal mumu yüksüğü iki parmak arasına sıkıştırılarak çıkarılır. Yüksük ince olursa çomak iki kez muma batırılır.

• Yüksüklerin yuvarlak olan arka tarafları erimiş muma batırılarak köprü çıta üzerine yapıştırılmış levhacıklara tutturulur.

• Bir köprü çıtaya 15-20 yüksük tutturulur.

Başlatıcı Koloniler

• Arılıktaki 8-10 çerçeveli, en az 7-8 çerçevede yavrusu olan bir koloni seçilir.

• Bu koloninin Ana Arısı alınır.

• Ana Arısı alınan koloni 3-4 gün sonra kontrol edilerek yaptığı Ana Arı yüksükleri temizlenir.

• Yüksükler temizlendikten 2-3 gün sonra koloni tekrar kontrol edilerek varsa yeni yüksükler tekrar temizlenir.

• Yüksüklerin son temizliğinin yapıldığı gün bu koloniye aşılanan larvalar verilir.

• Başlatıcı koloni mutlaka beslenmelidir.

Larvaların Aşılanması

• Damızlık koloniden günlük yumurta ve larvaların bulunduğu bir çerçeve alınır ve arıları silkelenerek kapalı bir kutu ile aşılama mekânına getirilir.

• Aşılama mekânı bol ışıklı, mümkünse ışığı arkadan alan bir oda veya çadır olabilir. Mekânın sıcaklığının 25-30 °C derece olması idealdir.

• Damızlık koloniden alınan çerçevelerdeki en genç larvalar seçilir.

• En genç larvalar seçilmezse yaşlı larvadan oluşacak Ana Arı fizyolojik olarak gelişemez.

• Seçilen larvalar iyi besleniyor olan larvalar olmalıdır.

• Transfer kaşığı ile larvanın altına girilerek larva kaşığın ucuna alınır.

• Kaşıktaki larva yüksüğün dibine kaşık yavaşça geri çekilerek bırakılır.

• Daha başarılı transfer için yüksüklerin dibine küçük bir damla arı sütü konularak larvalar bu sütün içine bırakılır.

• Arı sütü 1/1 oranında ılık su ile karıştırılarak da verilebilir.

• Larvalar arı sütü üstünde yüzer durumda olmalıdır.

• 15 – 20 yüksüğe larva aşılanır. Aşılama uzun sürmemeli, larvalar kurumamalıdır.

• Bir çerçeveye iki adet köprü çıta yerleştirilebilir.

Başlatıcı Kolonide Larvaların Arı Sütü İle Beslenmesi

• Larvaların aşılandığı çerçeve hazırlanan başlatıcı koloniye konulur.

• Larva çerçevesi diğer yavrulu çerçevelerin ortasına yerleştirilir.

• Aşılanan larvalar başlatıcı kolonide arı sütü ile beslenir.

• 100- 200 adetlik üretim için bir başlatıcı koloni yeterlidir.

• Larva yüksükleri kapanana kadar bu kolonide kalırlar.

• Aşılanan larvaların yüksükleri altıncı günde kapatılır.

• Kapanan yüksükler çiftleştirme kutularına alınırlar.

• Her grup larva için başlatıcı koloni yeniden hazırlanır.

• Besleyici koloniler varsa başlatıcı kolonide larvalar ilk iki gün tutulurlar.

• Arı sütü ile beslenen ( tutmuş) iki günlük larvalar besleyici kolonilere götürülürler.

• İkinci gün yeniden larva aşılanarak başlatıcı koloniye verilir.

• Başlatıcı koloni sürekli şurupla beslenir.

• Başlatıcı koloniye 8 –10 gün sonra kapalı yavrulu takviye çerçeveler verilir. Bu çerçevelerin verildiği günü takip eden 3 – 4 günde koloniye aşılama yapılmaz.

Besleyici Kolonilerde Larvaların Beslenmesi

• Birkaç yüz ana arı yetiştirilecekse besleyici koloniler hazırlanır.

• Besleyici koloniler ballıkta çalışan 10-15 çerçeve arısı ve 7-8 çerçeve yavrusu olan koloniler olmalıdır.

• Kuluçkalıktan 4-5 yavrulu çerçeve ballığa çıkarılır.

• Besleyici kolonilerin Ana Arıları kuluçkalıkta tutulur.

• Kuluçkalığa ana arı ızgarası konur.

• Başlatıcı kolonide ilk iki günde arı sütü verilmiş larvalar, ikinci günün sonunda başlatıcı koloniden alınarak besleyici koloniye getirilir.

• Besleyici koloninin ballığındaki yavrulu çerçevelerin arasına başlatıcı koloniden getirilen arı sütü verilmiş larvalı çerçeve yerleştirilir

• Besleyici kolonide larvaların yüksükleri, aşılamanın 6. gününde kapatılırlar ve pupa olurlar.

• Başlatıcı koloni sürekli şurupla beslenir.

• Kapanan Ana Arı gözleri (pupalar) aşılandıkları günden sonra geçen en geç 10. günde koloniden çiftleştirme kutularına alınmalıdır.

• Ana Arı gözler (pupalar) alınmazsa ilk çıkan ana arı diğer ana arıları tahrip eder.

Yavrulu Modüler Çerçevelerle Çekirdek Koloni Hazırlanması

• Çiftleştirme kutularının modüler çerçeveleri normal çerçeveye monte edilerek normal kolonilere verilirler.

• Kolonilerde şişirilen ve yavrulu hale getirilen çerçeveler çiftleştirme kutusuna getirilirler.

• Çerçeveler Ana Arı kontrolü yapılarak Ana Arısız, işçi arıları ile birlikte kutuya getirilir.

• Çiftleştirme kutusunun kek bölmelerine kek konulur.

• Tekli bir çiftleştirme kutusuna veya iki bölmeli çiftleştirme kutusunun bir bölmesine iki yavrulu ve arılı çerçeve yeterlidir. Üçüncü çerçeve temel petekli olabilir.

• Erken ilkbaharda kutulara ilave genç işçi arılar takviye edilmelidir.

• Hazırlanan kutulara kapalı ana arı yüksükleri verilir.

• Kapalı yüksükler kutunun kek tarafında çerçevelerin arasına yerleştirilmelidir.

• Kutuların havalandırması açılır ve uçuş delikleri kapatılır.

• 3-4 gün arılığın serin ve sessiz bir köşesinde tutulurlar.

• 3-4 gün sonra kutuların havalandırması kapatılıp uçuş delikleri açılır ve arılıktaki uygun yerlere yerleştirilirler.

• Kutular hazırlandıktan sonra arılıktan 4-5 km uzağa götürme imkânı varsa götürüldüğü yerde hemen uçuş deliği açılıp havalandırması kapatılabilir.

• Bu kutular 5-6 gün sonra tekrar döllenme arılığına getirilmelidir.

Genç İşçi Arıların Silkelenerek Çekirdek Kolonilerin Hazırlanması

• Çiftleştirme kutularının kek bölmelerine kekler yerleştirilir.

• Çiftleştirme kutularının çerçevelerine temel petekler takılır.

• Kapalı Ana Arı yüksükleri, kutunun kek tarafına, çerçevelerin arasına yerleştirilir.

• Normal bir koloniden çıkarılan arılı çerçeve ana arı kontrolü yapılarak hafifçe sallanır, yaşlı arılar uçurulur.

• Çerçevede kalan genç işçi arılar bir beze dökülerek toplanır.

• Toplanan işçi arılar kutuya doldurulur.

• Kutuya doldurulan işçi arı miktarı kutu hacminin üçte biri kadar olmalıdır.

• Kutuların havalandırması açılıp uçuş delikleri kapatılır.

• Kutular mümkünse karanlık sessiz ve serin bir yere konulur.

• 4-5 gün sonra kutuların havalandırması kapatılıp uçuş delikleri açılır ve arılıktaki uygun bir yere yerleştirilirler.

• Kutuları hazırladıktan sonra arılıktan 4-5 km uzağa götürme imkânı varsa götürüldüğü yerde hemen uçuş deliği açılıp havalandırması kapatılabilir

Kapalı Ana Arı Yüksüklerinin Çekirdek Kolonilere Verilmesi

• Kapalı Ana Arı gözleri çekirdek koloninin doldurulma işlemi sırasında verilir.

• Kutu genç arı silkeleme ile oluşturulmuşsa silkeleme işleminden önce verilmelidir.

• Kutu yavrulu çerçevelerden oluşturulmuşsa işlemden sonra verilir.

• Gözler kutunun kek bölmesine yakın yerleştirilirler.

• Çekirdek koloniye birden fazla göz verilmesi daha avantajlıdır.

Çiftleştirme Kutularında Bakım ve Kontroller

• Kutuların uçuş delikleri açıldıktan sonra ilk kontrolleri yapılır.

• Çekirdek koloninin petek işleyip işlemediğine bakılır.

• Çekirdek koloni petek örüyorsa ana arı ve çekirdek koloni sağlıklı demektir.

• Ana arı yüksüğünden ana arının çıkıp çıkmadığına bakılır.

• Ana arının doğum günü dolmuş ve ana arı doğmamışsa çekirdek koloniye yeni ana arı yüksüğü verilir.

• Çekirdek koloninin keki tamamlanır.

• Kutunun kapağının ön, arka, sağ ve sol köşesine batırılan bir raptiyenin olduğu köşe ile kutu içindeki bilgi kapağa işaretlenir.

• İkinci ve üçüncü kontroller raptiyeye bakılarak daha kolay yapılabilir.

Çiftleşme Bölgesi

• Çiftleşme olgunluğuna gelmiş Ana Arıların Erkek Arılar tarafından döllendiği alana çiftleşme bölgesi denir.

• Damızlık, saf ırk, saf genotip veya hibrit ana arı üretmiyorsak Ana Arılar Ana Arı üretim işletmesinin, bal üretim işletmesinin veya komşu arılıkların erkekleri ile döllenirler. Bu Ana Arıların yavruları olan işçi arıların babaları bilinemez. Bu işçi arıların verimleri ile ilgili bir şey söylemek mümkün değildir.

• Türkiye’deki ticari ana arı üretimlerinin tamamı bu tür üretimlerdir.

• Çiftleştirme bölgelerinde döllenecek her 25 ana arı için bir erkek arı kolonisi bulundurulur.

• Çiftleştirme bölgesinde bal akım sezonu geçtiğinde koloniler erkek arıları beslemezler ve öldürürler.

• Nektar ve polen kaynakları azalan çiftleştirme bölgesinde erkek arı kolonileri mutlaka beslenmelidirler

İzole Bölge

• Saf üretim veya Hibrit (Birinci nesil melez) üretim yapılacaksa Ana Arılar saf kolonilerden üretilir. Yine saf oldukları bilinen kolonilerin erkekleri ile döllendirilirler. Bu iki ayrı ırk veya hattın veya bir ırkla bir hattın döllendirilmesi araştırma çalışmalarında laboratuarlarda suni dölleme ile yapılmaktadır. Ancak bu sistemde suni döllenmiş ana arıların maliyetleri doğal döllenenlerle mukayese edildiğinde fevkalade yüksek olmaktadır.

• Geniş çaplı ticari üretimlerde saf üreticilik ve hibrit üretimi yapılıyorsa döllendirme izole bölgelerde yapılmaktadır.

• İzole bölge en az 6 km çapında, döllendirilecek Ana Arıların dairenin merkezine yerleştirilen bölgedir.

• Daire alanında başka arıların olmaması gerekir.

• İzole bölgede başka kolonilerin olmadığını test etmek için alana bal kapları konur veya mum kaynatılarak işçi arıların gelip gelmediklerine bakılır. İşçi arılar gelmiyorsa bölge temizdir.

• İzole bölgenin etrafının dağlarla çevrili olması daha uygundur.

• İdeal çiftleştirme bölgesi adalar veya yarımadalardır. Adaların da rüzgarsız olması önemlidir.

• İzole alan flora açışından yerleştirilecek kolonilere yeterli olmalıdır.

• Genelde erkek arılar günün ikinci yarısında bölgenin Erkek Arı Toplanma yeri denen bir alanında uçarlar.

• İzole bölgede çiftleştirilecek her 25 adet ana arı için bir erkek arı kolonisi hesaplanır.

• Saf yetiştirilecekse Erkek Arı kolonileri saf koloniler olmalıdır.

Örneğin,

• Saf Kafkas yetiştirilecekse Saf Kafkaslardan üretilen ana arılar İzole bölgede bulundurulacak sadece saf Kafkas kolonilerin erkek arıları ile döllenmeleri gerekir.

• Anadolu Ana x Kafkas Baba hibriti gibi hibrit yetiştirilecekse Saf Anadolu Kolonilerinden üretilen Ana Arıların Çiftleştirme Kutuları sadece Saf Kafkas Erkek Arı kolonilerinin bulunduğu izole bölgede tutulurlar ve Ana Arılar burada döllendirilirler.

• Çiftleştirme kutuları izole bölgeye başka bir arılıktan getiriliyorsa kutulardaki erkek arılar mutlaka temizlenmelidir.

Erkek Arı Kolonileri Gereği

• Ticari işletmelerde yetiştirilen Ana Arıların tam olarak döllenmesi için yeteri erkek arıya ihtiyaç vardır.

• Arılıklarda oğul sezonu başladığında kolonilerde doğal olarak erkek arılar çoğalır. Oğul sezonu geçtiğinde de koloniler erkek arıları kovan dışına atarlar ve bal tüketmelerine engel olurlar.

• Araştırmalar göstermektedir ki tam ergin bir erkek arı 10 milyon civarında sperm verebilmektedir. Suni tohumlama çalışmalarında 10 – 15 olgun erkek arıdan yaklaşık 100 – 150 milyon sperm toplanır. Bu yaklaşık 8 mm³ hacimdedir. Bu miktar sperm Ana Arıya enjekte edildiğinde Ana Arının sperm kesesine bunun yaklaşık on milyonu geçer ve depolanır. Ana arılar hayatları boyunca depoladıkları bu spermi kullanırlar.

 

Erkek Arı Üretim Programı

• Ticari işletmelerde üretilen Ana Arıların yeteri sperm alabilmeleri için ticari işletmelerde erkek arı üretim programı uygulanmalıdır. Ticari bir Ana Arı üretim işletmesinde döllenecek her 25 adet ana arı için bir erkek arı kolonisi oluşturulması zorunluluğu vardır. 5000 adet Ana Arı üreten işletmenin en az 200 adet erkek arı üretim kolonisi olmalıdır.

• Ana arılarla çiftleşen erkek arılar öldükleri için ticari Ana Arı döllenme alanlarında sürekli genç erkek arılar gereklidir.

• Çiftleştirme alanında sürekli erkek arı bulundurulamazsa ana arılar çiftleşmek için birkaç kez uçarlar ve bulabildikleri az miktarda erkekle çiftleştikten sonra yumurtlama dönemine geçerler. Yeteri sperm alamayan ana arılar aldıkları az miktardaki spermle bir iki ay yumurtladıktan sonra yumurtlayamaz ve verildikleri kolonilerin gelişmelerini sağlayamaz ve kolonilerin ölmelerine neden olurlar

• Bu nedenle Ticari Ana Arı üretim işletmelerinde erkek arı üretimi, üretimin olmazsa olmazıdır.

Erkek Arı Kolonilerinin Hazırlanması:

• Erkek arı kolonileri yetiştirilen ırk, ekotip veya hattın damızlık kolonileri olmalıdır

• Erkek arı kolonileri sürekli beslenmelidir. Bu besleme sürekli olmadığı takdirde ani hava değişikliklerinde veya nektar kaynakları azaldığında koloniler erkek arıları imha ettiklerinden işletme erkek arısız kalabilir. Bu nedenle erkek arı kolonileri sürekli beslenmelidir ki koloniler erkek arıları öldürmesinler.

• Her erkek arı kolonisine bir veya iki adet erkek arı gözleri olan çerçeveler verilir.

• Erkek arı çerçevelerinin gözleri büyük olduğu için ana arı bu çerçevelere erkek arı yumurtaları bırakır.

• Erkek arı çerçevelerinde her zaman kapalı yavrulu erkek arı gözleri bulunmasına özen gösterilmelidir.

• Erkek arılar gözlerden doğduktan 12-15 gün sonra ergin erkek olurlar. 20 – 25 gün sonra da hayatları sona erer.

• Erkek arı gözlü çerçeveler çiftleşme sezonunun başlangıcından en az 40-45 gün önce erkek arı kolonilerine verilmelidirler.

 

 

Döllenen Ana Arının Kontrolü

• Ana arılar doğduktan sonra 5-7 günde çiftleşme olgunluğuna ulaşırlar.

• Ana arılar genellikle öğle saatlerinden sonra çiftleşme uçuşuna çıkarlar.

• Ana Arı çiftleşme uçuşuna çıkıp kendi kovanından uzaklaştıktan sonra feremon hormonu salgılar.

• Erkek arılar bu hormonu uzaktan algılayarak Ana Arının peşinden uçarlar.

• Yetişen erkek arı Ana Arı ile çiftleşir ve ölür.

• Müteakip erkekler de çiftleşir ve ölürler.

• Ana Arılar bir veya birkaç uçuşta ortalama 5-7 erkek arı ile çiftleşirler.

• Ana arılar erkek arıların tamamından yaklaşık 100 milyon kadar sperm alırlar.

• Bu miktar spermin ancak 5-7 milyonu ana arının sperm kesesine ulaşır ve depolanır.

• Ana Arı ömrü boyunca bu depoladığı spermi kullanır.

• Ana Arının çiftleşme yeteneği 10-12 günden sonra kaybolur.

• Ana Arı bu süre içinde yeteri erkek arı bulamazsa veya Ana Arı ve erkek arıların uçması için hava şartları uygun olmazsa Ana Arı yeteri sperm alamaz.

• Yeteri sperm alamayan Ana Arının yumurtlama kapasitesi de yetersizdir.

• Ana Arı ilk doğduğunda ağırdır. Çiftleşme yaşına kadar zayıflar ki uçabilsin. Çiftleşmiş Ana Arı yumurtalıkları geliştiği için tekrar ağırlaşır.

Ana Arının Yumurtlaması

• Ana Arılar genelde doğumlarından 15-16 gün, çiftleşmelerinden 5-7 gün sonra yumurtlamaya başlarlar.

• Mevsim şartlarına bağlı olarak bu süreler uzayabilir.

• Ana Arının yumurtlayıp yumurtlamadığı petek gözlerindeki yumurtaların görülmesi ile anlaşılır.

• Ana Arılar erkek arı yokluğundan veya hava şartları elvermediği için uçamadıklarından çiftleşemezlerse ve çiftleşme yaşlarını geçerlerse yumurtalıklarında oluşan dölsüz yumurtaları yumurtlarlar.

• Dölsüz yumurtalardan bir gözde birkaç adet bulunur.

• Dölsüz yumurtalar erkek arı yumurtasıdır ve Ana Arı döllenmemiştir.

• Gerçek işçi arı yumurtası gözde tektir ve gözün ortasında dik durur.

• Erkek yumurtlayan ana arı alınıp çekirdek koloniye yeniden Ana Arı yüksüğü verilmelidir.

• Genç Ana Arıların normal yumurtaları sekizinci günden itibaren kapatılır ve pupa dönemi başlar.

• Yumurtaları pupa dönemine gelmiş yavrular görüldüğünde Ana Arı çekirdek koloniden alınır ve servis edilir.

Ana Arıların Bankalanması

• Döllenmiş ve yumurtlayan ana arılar sezonluk dalgalanmalardan dolayı pazara gönderilemediğinde çiftleştirme kutularında bekletilmeleri üretimi tıkayabilmektedir.

• Bu tıkanmayı aşabilmek için döllenmiş ana arılar iki tarafı da telli olan kafeslere alınırlar. Kafeslere konan Ana Arılar çıtalara dizilerek çerçevelere yerleştirilirler. Bu kafeslerde kek ve bakıcı işçi arılar olmaz.

• Güçlü bir koloninin Ana Arısı alınır ve bu koloniye banka kolonisi denir.

• Her çerçeveye 30 – 40 Ana Arı konulabilir.

• Bir kolonide 60 – 80 Ana Arı bankalanabilir.

• Banka kolonisinde Ana Arılar en fazla 15 – 30 gün tutulabilir.

• Bankalama süresince koloni sürekli beslenmelidir.

• Sezonun uygun olmadığı günlerde banka kolonisine kapalı yavrulu çerçevelerle takviye yapılır.

• Macahel Arıcılık A.Ş.’nin üretimlerinde bankalama yapılmamaktadır.

Ana Arının Yılın Rengi İle Boyanması ve Kafese Alınması

• Yavruları pupa dönemine gelmiş Ana Arı çiftleştirme kutusundan alınır.

• Kanatlarından tutulan Ana Arının sırtı yavaşça boyanır.

• Boyamada özel organik boya kullanılabildiği gibi özel kalem de kullanılabilir.

• Boyanın rengi her yıl değişmektedir.

• Tüm dünya aynı yıl aynı rengi kullanır.

• 2012 yılı sarı, 2013 yılı kırmızı, 2014 yılı yeşil, 2015 yılı mavi, 2016 yılı beyaz renklerle belirtilir. 2017’de kullanılacak renk tekrar sarıdır.

• Kafeslerin kek bölmesine yolda sıcaktan akmayacak kıvamda kek konur.

• Boyanan Ana Arılar kafese alınırlar.

• Ana Arının kafesine, Ana Arının yetiştiği çekirdek koloniden 5-7 adet genç işçi arı konur.

• Genç işçi arılar yolculukta Ana Arıyı beslerler.

• Ana Arı arılıkta kullanılacaksa kafese işçi arı koymaya gerek yoktur.

Döllenen Ana Arısı Alınan Çekirdek Kolonilere Yeniden Ana Arı Yüksükleri Verilmesi

• Yumurtlayan ve yavruları pupa dönemine gelmiş çekirdek kolonilerin Ana Arıları alındıktan sonra kutulara yeniden kapalı ana arı yüksüğü verilir.

• Çekirdek kolonide pupa döneminde olan yavrular olduğu için bu çekirdek koloni verilen yeni ana arı gözünü sahiplenir ve yaşamına devam eder.

• Yeni Ana Arı gözleri kutuların kek tarafına yakın yere yerleştirilir.

Ana Arıların Taşınması

• Taşıma sırasında Ana Arılar soğuk ve sıcaktan korunmalıdır.

• Taşıma sırasında araçlarda cam kenarına, kalorifere ve egzoz gazı alabilecek yerlere konulmamalıdırlar.

• Ana Arılar oda sıcaklığında birkaç gün bekletilebilir. Bu bekleme gürültüsüz yerde oda sıcaklığında kafeslerin telli yüzleri yukarı gelecek şekilde yerleştirilerek yapılır.

• Kafeslerin üstleri bezlerle örtülür.

• Her bir kafese günde bir iki kez bir damla temiz su damlatılır veya kafes telinin üstüne suya batırılmış çok küçük bir pamuk parçası konur

• Ana Arılar her türlü kimyasallardan ve tarımsal ilaçlardan uzak tutulmalıdır.

• Türkiye’de kargo firmaları Ana Arı taşımacılığı yapmaktadırlar.

Genç Ana Arılar Hangi Kolonilere Verilir?

• Irkı beğenilmeyen kolonilerin Ana Arıları sezon sonunda değiştirilir.

• Ana Arısını kaybettiği birkaç gün içinde anlaşılan kolonilere ana arı verilir. Bu süre uzar, koloni erkek arılar yaparsa Ana Arı vermenin bir yararı olmaz.

• Ana Arısı iki yılını doldurmuş kolonilerin Ana Arısı değiştirilir.

• Koloni sayısını artırmak için yapılan bölme koloniye Ana Arı verilir.

• Bal hasadından sonra güçlü koloniler ikiye ayrılır. Anasız bölüme Ana Arı verilir.

Ana Arı Verilecek Kolonilerin Hazırlanması

• Arılıkta üretilen veya satın alınan ana arıların kolonilere verilmesi ve kabul ettirilmesi için aşağıdaki hususlar göz önünde tutulur.

• Ana arının ırkı belli, yaşı belli, yetişme kalitesi yeterli ve yumurtlama aktivitesi tam olmalıdır. Bu garanti sadece arıcının kendi ürettiği ana arıda vardır.

• Araştırmalar 200 mg ve daha fazla ağırlıktaki ana arıların %96’sının normal koloniler tarafından kabul edildiğini, ağırlıkları 180 mg’ ın altında olan ana arıların ancak %47’sinin kabul edildiğini göstermiştir.

• Ana arı verilecek koloninin hırçın ve değişik ırktan olması, işçi arıların yaşlı olmaları veya uzun süre Ana Arısız kalması halinde Ana Arıyı kabul ettirmek zorlaşır.

• Nektar akımının azlığı, yağmacılık ve hava şartlarının olumsuzluğu da Ana Arı kabulünü zorlaştırır.

• Tüm bu etkenler göz önüne alınarak tedbirler alınmalı ve ana arılar kolonilere ondan sonra verilmelidir.

Kafesteki Ana Arının Yeni Koloniye Verilmesi

• Ana Arıların kafeslerinde bakıcı işçi arılar bulunmaktadır.

• Bir pencerenin önünde işçi arılar kafesten çıkarılırlar.

• İşçi arılarla birlikte Ana Arı da kafesten çıkarsa yavaşça kanatlarından tutularak camdan alınır ve tekrar kafese konulur.

• Arılıkta üretilen ve arılıktaki koloniye verilecek Ana Arı kafeslerine işçi arı koymaya gerek yoktur.

• Ana Arı verilecek koloni 4-5 çerçeve arılı olursa Ana Arı kabulü kolaylaşır.

• Ana Arı verilecek koloni mutlaka şurup veya kekle beslenmelidir.

• Kafesin kek bulunan bölümünün deliği açılır. Kafesin telli yüzü üstten görünecek ve kafesin kek olan bölümü aşağıda kalacak şekilde arıların yoğun olduğu üst çıtaları arasına sıkıştırılır.

• Koloni arılarının keke ulaşabileceği deliğin önü ve kafesin telli yüzeyi arıların gezinebileceği şekilde boş olmalıdır.

• Bu boşluklardan koloninin işçi arıları hem keki yerler hem de Ana Arıyı beslerler.

• Koloninin işçi arıları 2-3 gün içinde keki yerler ve Ana Arının kafesten çıkacağı yolu açarak Ana Arının çıkışını sağlarlar.

• Ana Arıyı değiştirmek için yeni Ana Arı hazır değilse koloninin yaşlı Ana Arısı alınır ve en az 4-5 gün beklenir. Ana Arısız kalmış koloni kendisine önceki Ana Arının yumurta ve larvalarından Ana Arı yüksüğü yapar. 4-5 gün sonra bu gözlerin hepsi tam olarak temizlenir ve genç Ana Arı koloniye verilir.

Ana Arıların Çekirdek Kolonide Kışlatılması

• Sistemin en önemli avantajı ana arıların çekirdek kolonilerde kışlatılabilmesidir.

• Sezon sonuna doğru özellikle iki bölmeli çiftleştirme kutusundaki ana arılardan bir bölmedeki alınıp kullanıldığında kutunun ara bölmesi çıkarılır ve iki çekirdek koloni birleştirilir.

• Eğer iki bölmenin çekirdek koloni gücü tüm çerçeveleri kaplamıyorsa diğer kutulardan bu kutuya arılı çerçeve ile takviye yapılır.

• Kutuya sezon sonuna kadar kek verilmeye devam edilir.

• Kışlatılacak kutular Karadeniz, Ege ve Akdeniz bölgelerinde arılıkta tutulurlar.

• Kışı soğuk ve karlı geçen bölgelerde kutular korunaklı, rutubetsiz ve güneş alan yerlerde yan yana dizilerek üstleri kutuları gece soğuklarından koruyacak örtülerle örtülmelidir. Her bir kutu bir boş kovana konarak da kışlatılabilir. Böyle kışlatmada kutuların uçuş delikleri açık olmalıdır.

• Erken ilkbaharda henüz yeni yılın Ana Arıları çıkmadan kışlatılan Ana Arı değerlendirilir.

• Kışlatılan çekirdek koloniye erken ilkbaharda yeni Ana Arı yüksükleri verilerek Ana Arı üretim sezonu başlatılır.

• Bu yöntemle kışın Ana Arılarını yitirmiş kolonilere Ana Arı verilerek koloniler sönmekten kurtarılır.

• Kışlayan çekirdek koloniden yeni sezon için birkaç çekirdek koloni yapılır.

• Bu yöntem ticari Ana Arı üretiminde %100 kâr sağlamaktadır.

 

Çekirdek Kolonilerin Standart Kovanlarda kışlatılmaları

Çiftleşen Ana Arıların sezon sonunda satılmaları ile arılı ballı ve yavrulu çekirdek koloni çerçeveleri normal kovanlara çakılan köprü çıtalara dizilerek 40- 50 kutu çerçevesi tek kovanda toplanır. Bu kovana bir adet te yumurtlayan Ana Arı verilir.

• Kovana kutu çerçeveleri üst üste iki sıra yerleştirilir.

• Kovanda tek Ana Arının olduğundan emin olunmalıdır.

• Oluşan yeni kolonide yeterli bal olmalıdır.

• Koloninin bakım ve beslemesi tam olarak yapılmalıdır.

• Ana Arı erken ilkbaharda modüler kutu çerçevelerine yumurtlayacaktır.

• Sezon başladığında yavrulu çerçeveler kutulara verilir

Ana Arıların Ruşet Kolonilerde kışlatılması

·  Ana Arıları kışlatmak için en güvenilir yöntem Ruşet kovanlardaki ruşet kolonilerdir.

·  Ruşet kovanlar ahşap veya styrophordan yapılmış dört çerçevelik kovanlardır.

·  Ruşet kovanlar kış aylarında en az 3 çerçeve koloniyi barındırabilmektedirler. Ruşet kovanlardaki dördüncü çerçevenin yerine gerektiğinde şurupluk konabilmektedir.

·  En az üç arılı çerçeveli ruşet koloniler sahil bölgelerinde rahatlıkla kışlayabilmektedirler. Koloni geliştiğinde kovana dördüncü çerçevede konulabilmektedir.

·  Genç ana arı ile kışlayan ruşet koloniler erken ilkbaharda hızla gelişebilmektedir.

·  Erken ilkbahardaki damızlık ana arı ihtiyacı bu kışlatılan Ana Arılarla çözülebilmektedir.

.  İlkbahara çıkan ruşet koloniler sezon boyunca büyüyerek normal koloni büyüklüğüne gelebilmektedir.

Standart Ana Arı Üretim Tekniği

• Bu kitapta anlatılan ana arı üretim tekniği uluslararası “Standart Bal Arısı Seleksiyonu ve Ana Arı Üretimi” metotlarına uygundur.

• Standard methods for rearing and selection of Apis melifera Queens

• Bu metot Apimondia ve IBRA’nın birlikte oluşturduğu 9 kişilik bilim adamının katılımı ile ortaya konmuştur.

Bal Üreticisi Arıcının Kendi Ana Arısını Üretmesinin Arıcıya Yapacağı Ekonomik Katkı

Günümüzde kolonilerin ana arıları yenilenmiyorsa yapılan işin doğru bir arıcılık olduğu söylenemez. Kolonide üç, dört yaşına gelmiş ana arılar doğal olarak ölürler. Ölümler genelde sonbahar, kış ve ilkbahar aylarında olur. Bu mevsimlerde arılıklarda erkek arılar olmadığı için, koloni kendisine döllü ana üretemez. Anasız kalan koloniler de sönerler. Koloni yaşlı anasını faal mevsimde değiştirirse bu kez koloni oğul verir ve bal yapmaz.

Özetle Ana Arı yenileme sistemi kurulmamış arılıklarda kolonilerin en az üçte biri söner veya bal yapmaz. Bu durumda Ana Arılarını yenileme sistemini kuramayan arıcılar her yıl sermayelerinin üçte birini kaybederler. En önemlisi de Ana Arıları yenilenmeyen bir arılıktaki kolonilerin ırkı, yani verimliliği ve bölgeye uygunluğu bilinmez. Türkiye’de 50 yıldır yapılmakta olan gezginci arıcılık, arı ticareti ve yanlış ana arıların pazarlanması sonucu orijinal arı ırkları genetik kirlenmeye uğramışlar, melezlenmişler, soysuzlaşmışlar ve verimsizleşmişlerdir.

Ana Arıları yenilemiyorsanız sizin kolonileriniz de büyük olasılıkla ileri derecede melez, yani soysuz ve verimsizdir. Nitekim ülkemizde şekerli beslemenin yapılmadığı arılıklarda koloni başına alınan ortalama bal veriminin 5-10 kg.’ ı geçemediği görülmektedir. Böyle bir arılığın geliri masraflarını bile karşılamamaktadır. Arıcılar da gelir sağlama bir yana masrafları cepten karşılamakta ve sonunda da arıcılığı terk etmektedirler.

Gelir getirmesi için yapılan arıcılığın olmazsa olmazı, damızlık değeri olan genç Ana Arılarla arıcılık yapmaktır. Siz de kendi ana arılarınızı üreterek arıcılığınızı karlı hale getirebilirsiniz.

ANG Vakfı, Macahel Arıcılık A.Ş. ve İNCİ Arıcılık

Kuruluşlarının 15 yıldır yürüttüğü çalışmalar sonucu ortaya konulan

1. Her arıcının kendi Ana Arısını üretme tekniği bilgilerini,

2. Arıcının ihtiyacı Damızlık Ana Arıları,

3. Ana arı üretiminde kullanılan çiftleştirme kaplarını

Siz arıcılarımızın kullanımına sunmaktadırlar.

Ana Arı Üretim Tekniği Eğitim Materyalleri

Yıllardır ülkemizin değişik bölgelerinde denenmiş, her arıcının uygulayabildiği çok basit bir ana arı üretim tekniği geliştirilmiştir. Bu tekniğin 75 resim ve şemasını da içeren bu “Ana Arı Üretimi Kitabı” adresini bildiren siz arıcılarımıza bedelsiz olarak gönderilmektedir. Bu kitabı internet sitelerimizden de indirebilirsiniz.

Bu tekniği daha kolay uygulayabilmek için üretilen çok detaylı görsel eğitim CD leri de isteyen arıcılarımıza gönderilmektedir. Her arıcı Ana Arı üretim kitabını kullanarak ve CD görüntülerini izleyerek kendi ihtiyacı ana arıları kolayca üretebilmektedir.

Halen Macahel Arıcılık A.Ş.’den yılda 10.000 damızlık Saf Kafkas Ana Arı alan yaklaşık 2500 arıcımız kendi ihtiyaçları ana arıları bu sistemle üretmektedirler. Bu sistemle üretilen yıllık ana arı miktarı iki yüz elli bin civarındadır. Kendi ihtiyaçları Ana Arıları üreten arıcılar bu sistemden çok memnudurlar.

Damızlık Ana Arılar

1. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca damızlık kabul edilen ve sertifikalandırılan Artvin – Borçka – Camili izole alanında üretilen yıllık 7500 adet Damızlık Saf Kafkas Camili Ekotipi Ana Arı, Ardahan Posof izole alanında üretilen yıllık 2500 adet Damızlık Saf Kafkas Posof ekotipi Ana Arı arıcılarımıza servis edilmektedir.

2. Anadolu Arısı Saf Ana Arıları da servis edilmektedir.

Ana Arıları Çiftleştirme Kapları

Bal üreten arıcılarımızın kendi ana arılarını üretmelerinde kullanılan modüler çerçeveli çiftleştirme kutuları geliştirilmiştir.

Bunlar:

1. Üç modüler çerçeveli Ana Arı çiftleştirme kutusu.

2. Altı modüler çerçeveli, iki bölmeli Ana Arı çiftleştirme kutusu.

3. Dört standart çerçeveli styrophor ruşet kovan

Son iki ürün çok amaçlı kullanılabilmekte ve ana arılar bu kaplarda kışın da saklanabilmektedir.

Arıcıların Kendi İhtiyaçları Ana Arıları Üretmelerinin Ekonomik Boyutu

100 adet kolonisi olan bir arıcı iki yılda bir değiştireceği yıllık ihtiyacı 50 ana arıyı üretmek için 3 adet damızlık ana arı, 7 – 8 adet iki bölmeli veya 14-16 adet tek bölmeli çiftleştirme kutusuna ihtiyacı vardır.

Ana Arı üretimi için gereken bütçe:

3 adet damızlık ana arı (3×100 TL)                               300 TL

8 adet çiftli veya 16 adet tekli çiftleştirme

kutusu (8×40 TL)                                                                 320 TL

1 adet Ana Arı Kitabı ANG Vakfı’nın hediyesi

1 adet Ana Arı Üretim CD si                                         100 TL

CD çalar, Televizyonda CD izlemek için                 200 TL

1 adet larva transfer kaşığı                                             20 TL

10 adet Ana Arı kafesi 2X10                                             20 TL

———————————————————————————————-

                               Toplam                                              960 TL  

 

Arıcının yılda toplam 960 TL masrafı olmakta, bu masrafa karşılık 50 adet döllenmiş ana arı üretebilmektedir. 50 adet Ana Arıyı piyasadan alsa ortalama 50TL/adetten 2500 TL ödemesi gerekmektedir. Arıcı 50 adet ana arıyı kendisi ürettiğinde ilk yılda ana arının tanesi arıcıya 960 / 50 = 19 TL’ye mal olmaktadır.

Çiftleştirme kutularında kullanılan işlenmiş arılı ve yavrulu modüler kutu çerçeveleri sezon sonunda tekrar kolonilere geri verildiğinden masraf sayılmamaktadır. Damızlık ana arılar ikinci yılda da ve çiftleştirme kutuları da 20 yılı aşkın bir süre kullanılabildiğinden, ikinci yıl ve daha sonraki yıllarda ana arı maliyeti, sadece damızlık Ana Arıların giderlerinden ibarettir. Bu da 300/2 = 150 TL olacaktır. Daha sonraki yıllar üretilecek Ana Arıların her birinin maliyeti 150 / 50 Ana Arı = 3 TL olmaktadır.

Arıcının Kendi Ana Arısını Üretmesinin Arıcıya Sağladığı Ekonomik Fayda

100 adet kolonisi olan arıcı her yıl Ana Arısı

yaşlandığı ve öldüğü için kolonilerinin üçte

birini yani 33 kolonisini kaybetmeyecektir.

Bu 33 x 200 TL/koloni hesaplandığında                   6.600 TL

bir zarardan kurtulmaktadır.

Ana Arısı yenilenen 100 koloninin bal üretimi

en az % 50 artmaktadır. Ana Arı yenileyen arıcı

koloni başına 15 kg alıyorsa, üretimi 22,5 kg.’ a

çıkmakta ve yılık bal artışı en az 750 kg

olmaktadır. Ürettiği ilave 750 kg. balın değeri

10 TL / kg dan                                                         7.500 TL olmaktadır.

 

100 kolonisi olan arıcının kendi Ana Arılarını

üreterek sağladığı toplam avantaj                        14.100 TL

olmaktadır.

Arıcı, sağladığı bu avantajla arıcılığını kârlı hale getirerek üretimini devam ettirebilmektedir. 

Bunu siz de başarabilirsiniz.

 

 

 

ilgilenen Sivil Toplum Kuruluşları Veya Özel Teşebbüs Ana Arı Üretim Projesi Yapabilir

Ana arı ihtiyaçının karşılanmasında en pratik yöntemin bal üreticilerinin ana arılarını kendilerinin üretebilmesidir. İlgilenen Sivil Toplum Kuruluşları veya özel teşebbüs mensupları oluşturacakları eğitim kadrosu ile bu ihtiyacı karşılayabilirler. Bu projelerin öğretisinde ki temel amaç; her arıcının o ırkın damızlık ana arısını kullanarak, kendi  kolonileri için ihtiyaç duyacakları doğru ana arıları üretme becerisini kazanmalarıdır. Proje çerçevesinde gerekli eğitim yardımcı malzemesi de verilebilecektir. Projeler; 50-250, hatta 500 bal üreticisini kapsayabilir. İl, ilçe veya köy grupları halinde ki bal üreticilerine yönelik uygulanabilir. Bu yöntemle birkaç yıl sonra tüm arıcıların iki yılda bir ana arı değiştirme imkanı sağlanmış olabilir.

Projede Ana Arı Üretim Eğitimi Önerilir:

• Eğitim kış aylarında ilçeler bazında teklif edilir.

• Eğitimde kendi ihtiyaçları ana arıları üretecekler belirlenir.

• Eğitimde; üreticilere bilgilere nasıl ulaşacakları, üretim girdilerini nasıl edinebilecekleri anlatılır.

• Eğitime katılanlara arıcılıkla ilgili yazılı ve görsel eğitim malzemeleri verilir.

• Arıcılar üretim sezonunda eğitim ve uygulama gereçlerini kullanarak kendi ana arılarını üretebilmektedirler.

• Bu yöntemle halen Türkiye genelinde yılda 250.000 adet Ana arı üretilmektedir.

Böyle Bir Projenin Kaynak Gereksinimi:

Örneğin 250 arıcının gereksinimi olan eğitim, damızlık ana arı ve çiftleştirme kapları giderlerini kapsayacak kaynak miktarı aşağıdaki gibidir:

• 250 arıcının ilçeler bazında 2-3 günlük eğitimi           50.000 TL

• Ortalama 100 kolonisi olan bir arıcıya verilecek

girdi: Yeteri damızlık Ana Arı, çiftleştirme kutusu,

eğitim CD si, CD çalar, transfer kaşığı, Ana Arı kafesleri

Arıcı başına 960 TL. den Toplam                                          240.000 TL

• Projenin organizasyonu ve takibi için

Birliğin yapacağı hizmetin gideri %10                                   29.000 TL

                                                                                                                                                                                                              Toplam                    319.000 TL

Hazırlanacak Proje;

Tarım İl Müdürlüğüne, İl Özel İdaresine, Bölge Kalkınma Ajansına, OR-KÖY ve Köylere Hizmet Götürme Birlikleri gibi kuruluşlara sunularak kaynak talep edilebilir. 

            Kaynak sağlandığında İl Birliği Projeyi Yürütür

• Eğitimi organize eder

• Tedarikleri sağlar

• Projenin uygulamasını yürütür.

Böyle Bir Proje İle İliniz Arıcılığına Sağlanacak Faydalar:

• Bu proje en az masrafla en çok fayda sağlama açısından verimliliği çok yüksek olan bir proje olur.

• Arıcı bazında ilk yıl yapılacak 960 TL. masraftan sonra arıcı her yıl 100 koloninin ihtiyacı 50 adet ana arı için 150 TL masrafla 14.100 TL fayda sağlayabilmektedir.

• İlinizde 250 arıcı ile çalışıldığında yılda 250 x 14.100 TL = 3.525.000 TL ilave fayda sağlanacaktır.

Bu proje Türkiye’de 25.000 Arıcı İle Uygulanırsa;

• Arıcı başına bir kez olmak üzere 960 TL lik bir destekle 25.000 arıcıya toplam 24.000.000 TL destek verilmesi halinde,

• Arıcı başına yıllık fayda 14.100 TL olmak üzere, toplamda sağlanacak yıllık fayda 352.500.000 TL olacaktır.

• Ülkenin arıcılığı gerçek verimliliğe kavuşacaktır.

• Tüketici gerçek bala para ödeyecektir.

• Bal bir dış satım ürünü olacaktır.

• Arıcı birlikleri tüzüklerindeki ana görevlerini yerine getirmiş olacaklardır.